Creatief proces: in vier stappen naar jouw kernboodschap
Eén van de basisvaardigheden voor een spreker is het ontwikkelen van een effectief creatief proces. Deze stappen helpen jou om oorspronkelijke ideeën op originele manier te verwoorden.
Stap 1: Bepaal jouw ideale begintijd
Sommige mensen beginnen het liefst een half jaar van tevoren met het voorbereiden van hun preek. De kans is groot dat je verhaal dan ergens onderweg ‘doodslaat’. Je bent er dan zo lang mee bezig, dat je zelf de interesse in je verhaal verliest. Idealiter is je voorbereidingstijd lang genoeg om een krachtig verhaal te ontwikkelen, maar kort genoeg om het ook voor jezelf fris en verrassend te houden.
Meestal adviseer ik om veertien dagen voor een belangrijke toespraak te beginnen met het voorbereidingsproces. Gedurende die veertien dagen kun je 4x een blok van 1 uur en 2x een blok van 4 uur inplannen om te komen tot een verhaal dat klinkt als een klok. De eerste 4 blokken zijn voor het doorlopen van je creatieve proces. De laatste twee blokken voor het uitschrijven en memoriseren van je verhaal.
Stap 2: Kies het onderwerp voor jouw kernboodschap
Ben je gevraagd om over een bepaald onderwerp te spreken? Of mag je zelf bepalen waar je preek over gaat? Zelfs wanneer je weet over welk onderwerp je gaat spreken, zijn er verschillende doelen die je na kunt streven. Er zijn drie verschillende doelen die leidend kunnen zijn voor de richting die je in je verhaal kiest:
Uitleggen: je legt uit waarom bepaalde zaken zijn zoals ze zijn, of hoe we ons bepaalde zaken eigen kunnen maken. Je legt bijvoorbeeld uit hoe je je relatie met God kunt onderhouden.
Inspireren: je wilt mensen laten zien hoe mooi iets is en verlangen opwekken naar een alternatieve werkelijkheid. Hierin spelen persoonlijke of human interest stories vaak een belangrijke rol. Je laat bijvoorbeeld zien hoe groots en bijzonder het is dat je als mens een relatie met God kúnt hebben.
Overtuigen: je wilt mensen ervan overtuigen iets te gaan doen, denken of voelen. Je wilt mensen in beweging spreken. Je roept mensen bijvoorbeeld op om werk te maken van hun relatie met God en daar meer prioriteit aan te geven.
Stap 3: Creatief proces: vul je reservoir
Begin nooit met de ‘g’ van google, maar met de G van ‘Gods Geest’. Google is funest voor je persoonlijke creatieve proces. Je belandt in het spoor van een ander, terwijl jij een uniek persoon bent, met een unieke kijk op jouw onderwerp. Begin ook niet met het lezen van allerlei commentaren en boeken. Die dienen als check of aanvulling op jouw vondsten, niet als bron.
Begin bij de tekst van de Bijbel en open je zintuigen om die diep te doorvoelen. Het is helpend om je een methode eigen te maken die je helpt om op een geestelijk rijke wijze de tekst te bestuderen. Onze blog van volgende week zal hier dieper op ingaan en je een methode aanreiken.
Neem twee of drie blokken van een uur voor het bestuderen van de tekst en schrijf alle gedachten en vondsten op.
Stap 4: Creatief proces: Vertrouw op de incubatietijd
Ruim nu een paar dagen in voor het zoeken van actieve rust. In deze periodes van actieve rust zullen er allerlei gedachten ‘klikken’ en zul je op bijzondere vondsten komen. Goede activiteiten zijn bijvoorbeeld wandelen, hardlopen, fietsen, schoonmaken, douchen of tuinieren. Klinkt goed toch? Dat jij na een paar dagen heerlijk ontspannen, schoon en fit bent én een fantastische boodschap hebt ontdekt?!
Leonardo da Vinci zei: ‘Mannen met verheven genialiteit bereiken soms het meest als ze het minst werken, aangezien hun geest dan bezig is met hun ideeën en de vervolmaking van hun gedachten, waaraan ze later vorm geven.’
Juist door soms niet te hard te werken en tijd te nemen, kunnen de mooiste dingen ontstaan. Als je pas op zaterdagavond begint aan je preek voor zondagochtend (zoals vaak gebeurd) help je je creatieve proces om zeep en blokkeer je de wonderlijke werking van de incubatietijd.
Tenslotte
Vergeet niet om gedurende je voorbereidingstijd altijd pen en papier bij de hand te hebben. Zoveel mensen zijn tot de meest fantastische inzichten gekomen, die ze vervolgens weer zijn vergeten, omdat ze niet de moeite namen om die op te schrijven. Koester je openbaring.