Durf te improviseren
Ongeveer een jaar geleden stond ik op het podium van een grote gemeente om mijn getuigenis te vertellen. Ik had het verhaal in de vorm van een theatermonoloog gegoten en naast mij gaven nog twee vrouwen hun getuigenis op deze manier. Het was een speciale kerstdienst en onze monologen liepen als een rode draad door de dienst heen
Ik had de monoloog geschreven en uit mijn hoofd geleerd, vervolgens eindeloos gerepeteerd. Ik vond het onwijs spannend om dit verhaal te vertellen aan de gemeente. Het was weliswaar in monoloogvorm, iets wat ik gewend ben als theaterdocent en actrice, maar dit was ‘mijn’ verhaal en dat voelde kwetsbaar en tegelijkertijd bijzonder. Toen was het moment daar. Ik liep het podium op. Ik haalde diep adem, ging stevig staan en begon met de eerste zin van mijn verhaal. De zenuwen gierden door mijn lijf maar ik sprak elke zin uit met aandacht en koos elk gebaar zorgvuldig. Ik was me bewust van het publiek,van mezelf en alles om me heen.
Black out
Die dag, in onze gemeente zijn er zeven diensten met kerst, moest ik hetzelfde verhaal nog zes keer herhalen. De eerste drie keer gingen goed. Maar bij de vierde keer werd ik een beetje moe en wat slordiger. ‘De vorige keren gingen goed, dus nu zal het ook wel vanzelf gaan.’ Ik was niet meer scherp, niet meer in het nu. En toen ineens: een black out!
Ik had dit zo vaak gedaan maar ik wist de tekst niet meer. Alsof mijn hersenen alleen maar bestonden uit een soort zwarte massa. Herken je de intense paniek van zo’n moment?
Ik blokkeerde, blokkeerde volledig. In paniek probeerde ik nog betekenisvol de zaal in te kijken, alsof het erbij hoorde. Maar er kwam geen zinnig woord meer in me op.
Het hier en nu
In mijn paniek dacht ik aan wat een docent van de theateropleiding altijd zei: ‘diep ademhalen, voeten stevig op de grond, voelsprieten gebruiken. Daarmee bedoelde ze het inzetten van al je zintuigen om in het hier en nu te komen.
Ik besefte mij opnieuw waarom ik dit wilde vertellen en vroeg ‘God wilt U door mij heen spreken en mij helpen om mijn verhaal te vertellen.’
En ik wist het weer! Niet de tekst die ik had geschreven maar ik wist wat ik moest vertellen. Het was niet meer mijn verhaal maar geleid door God werd het Zijn verhaal door mij heen.
Dit was een bijzonder moment voor mij omdat ik open stond voor alle impulsen en prikkels zowel vanbuiten als vanbinnen. En in het moment durfde ik erop te vertrouwen dat ik de juiste eruit zou pikken. Dat kan alleen als je in het hier en nu bent. Dan ontstaat er ruimte voor impulsen: nieuwe ideeën, je publiek, de omgeving. Maar ook voor woorden die God in je op dat moment in geeft. In het hier en nu zijn is vertrouwen dat het komt en loopt zoals het moet lopen, zonder oordeel.
Je hoeft niet te doen alsof
We zijn vaak geneigd om te gaan doen alsof. Maar wat is er mis met erkennen dat je iets anders had voorbereid dan hoe het nu loopt? Of dat je het even niet meer weet, of overspoeld wordt door emotie? Als er iets misgaat merkt het publiek dat in eerste instantie niet. Laat het er zijn, erken het en neem het mee in je verhaal. Je hoeft je niet krampachtig vast te houden aan je voorbereide verhaal. Erken de wereld om je heen en zie je luisteraar. Zo leer je in te spelen op wat er gebeurt zowel bij jou als spreker als in je publiek en je omgeving. Dat is durven improviseren. Dat maakt je tot een goede, integere en betrouwbare spreker.