Mijn vader vertelde me onlangs over een preek die hij 25 jaar geleden gehoord had. Als ouderling van dienst had hij vooraf een kort gesprek met de predikant. Het was een oude man die tegen zijn gewoonte in een voorwerp had meegenomen om de preek te verduidelijken. Het was een tuimelaar waar hij zijn kleinzoon mee had zien spelen. Hij vroeg aan mijn vader of hij dit verhaal en deze tuimelaar wel tijdens de preek mocht inzetten. De preek zou gaan over de Gods bescherming. “Als mens kunnen we heen en weer geschud worden, maar God zorgt ervoor dat we weer overeind komen”. Ondanks de enthousiaste toestemming van mijn vader voelde de predikant toch niet de vrijmoedigheid om het verhaal te vertellen en de tuimelaar te voorschijn te halen. Jammer, want wie kan zich na 25 jaar nog een preek herinneren met zo’n krachtige boodschap. Mijn vader wel, de rest van de gemeente waarschijnlijk niet.
‘Goede verhalen leggen niks op maar planten een zaadje van verandering. Ruimte voor interpretatie en verschil daarvan, ruimte voor gesprek.’ - David Wenham (acteur)
Wat predikers kunnen leren van acteurs?
‘Acteren is verhalen vertellen’, zegt acteur David Wenham. Goede verhalen blijven je bij. Acteren is oprecht reageren in een situatie. Het aanleren van acteertechnieken voor spreken gaat niet over trucjes maar over het ontdekken van vaardigheden die je al in je had. Het gaat over het durven toepassen van communicatieve vaardigheden, zodat je spreken impact krijgt.
Een goed idee, slecht uitgevoerd
Vorige week zag ik een online preek. “Wie is God” was het thema. Voordat de preek begon ging er een blauwe spot aan op het podium waarna er een tekst gesproken werd:” Hallo ik ben het ‘God’. Hoe zie jij mij? Denk je aan een man op een wolk of een herder ……….”
Het was een leuk idee! Maar waarom raakte het mij niet? Tijdens een boswandeling dacht ik hierover na. Het concept was goed, de tekst was goed, mise en scène was goed. Maar wat miste er dan?
De lezer sprak duidelijk, dat was het niet. Wat ik miste was: ‘inleving’ Er werd geen verhaal verteld. Het was of de verteller net een briefje in zijn hand had gekregen met de opdracht: lees dit maar even voor. Als hier iets meer aandacht aan was besteed, dan zou het een prachtig en indrukwekkend begin zijn geweest van deze preek.
Het belang van een goed verhaal
Leadership consultant Karen Eber zegt in een Tedtalk:
‘Als we luisteren naar een lezing worden er twee kleine delen van het brein geactiveerd, deze delen heten het gebied van Wernicke en Broca. Dit zijn de gebieden waar informatie wordt verwerkt. Als alleen deze twee delen van de hersenen aangesproken worden vergeten we al snel 50% van wat er verteld is. Als we luisteren naar een verhaal waarin we worden meegenomen en waarin we ons kunnen inleven spreekt dat een veel groter gedeelte van het brein aan: ook je zintuigen en emoties worden aangesproken en dat maakt dat onze hersenen het verwerken alsof we het echt meemaken.
Als je luistert naar een goed verhaal waarin je je kan inleven, krijg je automatisch empathie voor de verteller. Empathie zorgt weer voor de aanmaak van oxytocine, een chemisch stofje dat ervoor zorgt dat je je goed voelt, Hoe meer oxytocine, hoe betrouwbaarder je de spreker vindt. Daarom is het vertellen van verhalen op een goede manier zo essentieel voor een goede presentatie (of preek).’
Een zaadje planten
En het leuke is: het vertellen van een boeiend verhaal is geen hocus pocus en vereist geen jarenlange toneelschool. Er zijn hele concrete vaardigheden die je al in je hebt, maar die je alleen nog moet leren om op de juiste manier te gebruiken. Wanneer je deze vaardigheden benut en ze op de juiste manier inzet tijdens een preek of presentatie zorg je ervoor dat de toehoorders naar huis gaan met een zaadje. Dat zaadje kan gaan groeien doordat er over doorgedacht en gesproken wordt. Dan krijgt een preek impact.